H Βετούρια (Veturia) και ο Κοριολανός (Coriolanus)

Σύμφωνα με τον μύθο, ο πατρίκιος Γναίος Μάρκιος (Gnaeus Marcius) πήρε την προσωνυμία Κοριολανός, επειδή στα 493 π।Χ। νίκησε τους Ουόλσκους (Volsci), λαό που κατοικούσε στα νότια του Λατίου, και κατέλαβε την πόλη Κορίολα. Ήταν αντιπαθής όμως και αλαζονικός και παρά την επιτυχία του στον πόλεμο, εξορίστηκε από τη Ρώμη. Κατέφυγε τότε στους εχθρούς της Ρώμης, τους Ουόλσκους, και σύντομα επιτέθηκε με τον στρατό τους εναντίον της πατρίδας του. Λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Ρώμη δεν δέχτηκε να ακούσει τους απεσταλμένους της πόλης και τους έδιωξε προσβλητικά. Τέλος, η μητέρα του, η Veturia (ή, κατά τον Πλούταρχο Βολουμνία)μαζί με τη γυναίκα του Βολουμνία ή Βεργιλία, τα παιδιά του και με άλλες γυναίκες, προσπάθησαν να τον μεταπείσουν. Η μητέρα του έκανε έκκληση στην αίσθηση του καθήκοντος που είχε ένας γιος προς τους γονείς του (pietas) και κατόρθωσε να τον πείσει να αποσύρει τον στρατό των Ουόλσκων. (fresco 1583, by F. Castello, Villa Romellini Rostan, Genoa-Pegli)
Ο Πλούταρχος στον Βίο του Κοριολανού, ο οποίος είναι παράλληλος με τον Βίο του Αλκιβιάδη αλλά έχει ομοιότητες και με αυτόν του Θεμιστοκλή, αναφέρει πως οι Ουόλσκοι τον σκότωσαν, όταν επέστρεψε, γιατί θεώρησαν πως τους εξαπάτησε. Άλλοι λένε πως έζησε κι άλλο και πως έγραψε κι ένα επίγραμμα για τη δύσκολη ζωή ενός γέροντα εξόριστου. Η Σύγκλητος στη Ρώμη τίμησε την εξαιρετική πράξη των γυναικών, που έσωσαν τη Ρώμη, χτίζοντας έναν ναό αφιερωμένο στην Fortuna Muliebris (Τύχη των γυναικών)στη via Latina, δρόμο που οδηγούσε προς την Καμπανία. Στον ναό αυτό γίνονταν δύο φορές τον χρόνο γιορτές τον Δεκέμβριο και τον Ιούλιο στις οποίες συμμετείχαν γυναίκες παντρεμένες μία μόνον φορά (univirae). Λένε πως στον ναό αυτό το άγαλμα μιλούσε και είχε επαινέσει τις γυναίκες που το αφιέρωσαν: Rite me matronae dedistis riteque dedicastis.
Την ιστορία αυτή την καταγράφουν ο Τίτος Λίβιος και ο Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Ο Σαίξπηρ έγραψε επίσης τραγωδία βασισμένη στον μύθο αυτόν με τον τίτλο Κοριολανός. (G. Landi, 1756-1830)
Η αλήθεια όμως είναι πως ο Γναίος ήταν Λατίνος και ο στρατός του αποτελούνταν από Λατίνους, ενώ ο μύθος αναφέρεται στο ιστορικό γεγονός της Συνθήκης του Κάσσιου (Foedus Cassianum)μετά τη νίκη των Λατίνων στη λίμνη Regillus κοντά στην πόλη Gabii. H συνθήκη αυτή ανάμεσα στη Ρώμη και τους Λατίνους το 493 π।Χ. επέτρεψε αργότερα στους Ρωμαίους και στους κατοίκους του Λατίου να στραφούν με επιτυχία κατά των κοινών τους εχθρών.


Kenneth Branagh, Judi Dench, 1992

Μαργεντίνα, Β' Λυκείου