Ο γάμος στην αρχαία Αθήνα

Στόχος του γάμου στην αρχαία Αθήνα ήταν η τεκνοποιία. Ο πατέρας αποφάσιζε τον γάμο των παιδιών του. Μερικές φορές το ζευγάρι δεν γνωρίζονταν ούτε συναντιούνταν ποτέ πριν τον γάμο. Οι άντρες παντρεύονταν σε ηλικία περίπου 20 χρόνων, ενώ τα κορίτσια σε ηλικία 14 ή 15. Τα κορίτσια δεν είχαν λόγο στην επιλογή συζύγου. Ούτε ήταν εύκολο να χωρίσουν με δική τους πρωτοβουλία, εκτός ίσως από τις περιπτώσεις άσκησης βίας σε βάρος τους. Αντίθετα, για τους άνδρες το διαζύγιο ήταν εύκολο και μάλιστα χωρίς να χρειάζεται να αιτιολογήσουν την απόφασή τους. Ο σύζυγος όμως σε περίπτωση διαζυγίου θα έπρεπε να επιστρέψει την προίκα της γυναίκας του στην οικογένειά της.
Ο αρραβώνας
Ο αρραβώνας αποτελούσε συμφωνία που σφραγιζόταν με χειραψία ανάμεσα στον πατέρα της νύφης και στον υποψήφιο γαμπρό χωρίς να είναι απαραίτητη η παρουσία της κοπέλας στη συμφωνία αυτή. Το κορίτσι θεωρούνταν παντρεμένο από την ημέρα του αρραβώνα αλλά οριζόταν η ημερομηνία κατά την οποία ο πατέρας της θα την παρέδιδε επίσημα στον γαμπρό.
Ο γάμος
Οι περισσότεροι γάμοι τελούταν, όταν είχε πανσέληνο. Ο πιο δημοφιλής μήνας, ήταν ο Γαμηλιών (Ιανουάριος), ο οποίος ήταν αφιερωμένος στην προστάτιδα του γάμου τη θεά Ήρα.
Οι τελετές του γάμου διαρκούσαν τρεις ημέρες. Την παραμονή (προαύλια) τελούνταν θυσίες στο Δία, στην Ήρα, στην Άρτεμη, στον Απόλλωνα και την Πειθώ, τους προστάτες της γάμου. Η νύφη συγκέντρωνε τα παιχνίδια της και τα παιδικά της ρούχα και τα πρόσφερε σε μια από της θεότητες αυτές.
Στη συνέχεια, η οικογένεια της νύφης πήγαινε με πομπή από πυρσούς στην κρήνη Καλλιρόη και έφερνε το νερό για το γαμήλιο λουτρό, λουτρό και ταυτόχρονα θρησκευτικός καθαρμός.
Την ημέρα του γάμου τα σπίτια και των δυο οικογενειών ήταν στολισμένα με κλαδιά δάφνης. Ο γαμπρός φορώντας ένα στεφάνι πήγαινε με την οικογένεια του στο σπίτι της νύφης το απόγευμα. Αφού γινόταν θυσία στους θεούς, παρακάθονταν σε γεύμα. Η νύφη ήταν μαζί με τις φίλες της. Φορούσε επίσημα ρούχα, καλυπτόταν με πέπλο και έφερε στεφάνι. Η ακόλουθός της (νυμφεύτρα) καθόταν δίπλα της. Το φαγητό ήταν καθορισμένο και περιελάμβανε γλυκίσματα από σουσάμι, σύμβολο γονιμότητας. Ένα αγόρι ευχόταν αφθονία αγαθών στο ζευγάρι.
Το βράδυ ο πατέρας της νύφης παρέδιδε την κοπέλα στον γαμπρό. Εκεί απομακρύνονταν το πέπλο και πιθανόν ο γαμπρός τότε να την έβλεπε πρώτη φορά.
Η νύφη και ο γαμπρός οδηγούνταν με μια ανοιχτή άμαξα που την οδηγούσε ένας φίλος του γαμπρού στο σπίτι του γαμπρού. Η νύφη κρατούσε ένα κόσκινο και μια σχάρα, σκεύη που συμβόλιζαν τα οικιακά της καθήκοντα. Την άμαξα ακολουθούσαν οι συγγενείς της κρατώντας πυρσούς και τραγουδώντας γαμήλια άσματα. Η μητέρα και ο πατέρας του γαμπρού πήγαιναν μπροστά και στην πόρτα υποδέχονταν το ζευγάρι. Την ώρα που κατέβαινε η νύφη από την άμαξα, την έραιναν με καρύδια και ξερά σύκα. Εκεί της πρόσφεραν ένα κομμάτι γαμήλιου γλυκίσματος από σουσάμι και ένα χουρμά ή κυδώνι.
Ο γαμπρός οδηγούσε τη νύφη στο γαμήλιο δωμάτιο. Ένας φίλος του γαμπρού στεκόταν φρουρός (θυρωρός), ενώ οι καλεσμένοι τραγουδούσαν το γαμήλιο άσμα θορυβώντας όσο περισσότερο μπορούσαν για να απομακρύνουν τα κακά πνεύματα. Τέτοια γαμήλια τραγούδια έγραψε και η Σαπφώ από τη Λέσβο τον 7ο – 6ο αι. π.Χ., ενώ σε ένα από αυτά αναφέρεται στον γάμο του Έκτορα και της Ανδρομάχης.
Την επόμενη μέρα (επαύλια) οι γονείς της νύφης, με τη συνοδεία αυλητών, έφερναν δώρα και πιθανόν παρουσίαζαν και την προίκα της κοπέλας.

Αφροδίτη/Α' Λυκείου
Ελένη/Α' Λυκείου