Ο γάμος στην αρχαία Ρώμη

Οι Ρωμαίοι παντρεύονταν στην ηλικία περίπου των 14 χρόνων, ενώ οι Ρωμαίες στην ηλικία των 12. Σκοπός του γάμου ήταν η απόκτηση απογόνων. Τα ρωμαϊκά έθιμα του γάμου έχουν επιβιώσει σε αρκετά μεγάλο βαθμό στις νεοελληνικές παραδόσεις και στο πλαίσιο της χριστιανικής γαμήλιας τελετής.
Κατά τον αρραβώνα ο νέος έδινε στην κοπέλα ένα δακτυλίδι που το φορούσε στον παράμεσο του αριστερού χεριού, καθώς και άλλα δώρα, τα οποία επιστρέφονταν αν για κάποιο λόγο δεν πήγαινε καλά ο αρραβώνας, όπως γίνεται και σήμερα στην Ελλάδα. Οι γάμοι γίνονταν στις αρχές του καλοκαιριού, τον Ιούνιο. Πριν από το γάμο της η κοπέλα αφιέρωνε τα παιχνίδια της και τα παιδικά της ρούχα στους θεούς, όπως γινόταν και στην αρχαία Αθήνα.
Η τελετή του γάμου γινόταν το πρωί. Η νύφη ήταν ειδικά χτενισμένη για την περίσταση (tutulus ονομαζόταν το χτένισμά της), καλυμένη με πορτοκαλί πέπλο (flammeum) και ντυμένη με άσπρο ρούχο (tunica recta)δεμένη με κόμπο (nodus herculeus), τον οποίο θα έλυνε ο γαμπρός. Μια γυναίκα, η παράνυμφος (pronuba), ένωνε το δεξί χέρι της νύφης με το δεξί χέρι του γαμπρού (dextarum iunctio). Η χειραψία αυτή γίνεται και σήμερα στον ορθόδοξο θρησκευτικό γάμο στην Ελλάδα. Μετά υπέγραφαν το συμβόλαιο που αφορούσε την προίκα και απήγγειλαν λόγους με τους οποίους επικυρώνονταν ο γάμος: "Ubi tu Gaius, ego Gaia". Ακολουθούσε συμπόσιο και προσφορά συνήθως γλυκών στον Δία. Το υπόλοιπο γλύκισμα το έτρωγαν η νύφη και ο γαμπρός. Μετά όλοι συνόδευαν τους νεόνυμφους στο σπίτι του γαμπρού όπως γινόταν και στην αρχαία Αθήνα. Τη νύφη συνόδευαν στο νέο της σπίτι τρία νεαρά αγόρια. Τα δύο την κρατούσαν από το χέρι, ενώ το τρίτο, το οποίο βάδιζε μπροστά τους, κρατούσε μιαν αναμένη λαμπάδα (spina alba) από την εστία του πατρικού της σπιτιού. Όταν έφταναν στο σπίτι, τη λαμπάδα αυτή την πετούσαν στους καλεσμένους και όποιος την έπιανε θεωρούσαν πως θα ζήσει πολλά χρόνια. Οι καλεσμένοι το έραιναν το ζευγάρι με καρύδια, όπως εμείς σήμερα πετάμε ρύζι στη γαμήλια τελετή στην εκκλησία. Στο σπίτι του γαμπρού η νύφη άλειφε με λάδι και λίπος τους παραστάδες της πόρτας και τους στεφάνωνε με μαλλί. Ο γαμπρός συνήθως σήκωνε τη νύφη στα χέρια του προκειμένου να διασχίσει το κατώφλι του σπιτιού. Στο υπνοδωμάτιο έστρωναν μαζί με τη νύφη το κρεβάτι η παράνυμφος, η οποία θα έπρεπε να έχει παντρευτεί μία μόνο φορά.
Μετά τον γάμο τους, οι γυναίκες ήταν υπεύθυνες για τις οικιακές εργασίες και την ανατροφή των παιδιών τους. Διέθεταν όμως και ελεύθερο χρόνο κατά τον οποίο μπορούσαν να παρακολουθούν δημόσια θεάματα και να πηγαίνουν στα λουτρά. Μπορούσαν επίσης να πάρουν μέρος σε συμπόσια μαζί με τους άντρες τους. Ήταν, όπως βλέπουμε, περισσότερο ελεύθερες από ό,τι οι αρχαίες Αθηναίες.
Ένας γάμος μπορούσε να διαλυθεί με διαζύγιο, το οποίο παραχωρούνταν μετά από κοινή απόφαση και των δύο συζύγων. Η προίκα επιστρεφόταν στη γυναίκα αλλά τη φροντίδα των παιδιών την αναλάμβανε ο πατέρας. Το διαζύγιο τις περισσότερες φορές ήταν συνέπεια διάπραξης μοιχείας. Η μοιχεία αποτελούσε, σύμφωνα με νόμο του 18 π.Χ., δημόσιο έγκλημα.

Γιώργος (Α' Λυκείου)